7 Nisan Cumartesi

Sinema tarihinin en etkili, en tartışılan, en unutulmaz filmlerinden bazılarına imza atan Ingmar Bergman’ın Türkiye’den yönetmenler tarafından seçilen 9 filmi, bu yılki festival programında, “Bergman 100 Yaşında” bölümünde gösteriliyor. Bu seçkiye paralel olarak, Bergman Merkezi Vakfı’nin yönetim kurulu başkanı ve senaryo yazarlığından sinema muhabirliğine birçok alanda etkin bir sinemacı olan Jannike Åhlunds ile festivalin danışmanlarından, sinema yazarı Nil Kural Yapı Kredi Kültür Sanat’ta, İsveç İstanbul Başkonsolosluğu desteğiyle bir araya geldi ve Bergman sinemasını tartıştı. Jannike Åhlunds:

“Bergman’ın iletişimsizlik hâlleri, sevgi eksikliği gibi ana temaları günümüzle çok bağlantılı. Zaten onun filmlerinde zamansızlık ön plana çıkar. Bugün onun filmlerine baktığınızda belli bir dönemle bağdaştıramazsınız; çünkü buna dikkat etmiştir, o hep zamansız olmak istemiştir.”

Åhlunds, ardından Bergman’ın çocuk yaşta başlayan kariyeri ve kendi yaşamını filmlerinde nasıl bir ilham kaynağı ve çıkış noktası olarak kullandığına değindi: “Bergman hemen hemen bütün filmlerinde dolaylı ya da doğrudan kendi yaşamına göndermeler yapar. Yaşamı, bir yazar olarak onun en büyük ilham kaynağı olmuştur.” Åhlunds, yönetmenin filmlerindeki kendisine has mizah anlayışı ve çizdiği kadın portrelerinin öneminden de bahsetti: “Bergman Persona ve Sessizlik filmlerinde daha çok kadınlar kanalıyla hikâyelerini anlatır. Kadının ruhunu anlama konusunda çok başarılı olduğu söyleniyor, ki doğrudur bu. Erkek karakterleri adeta dışlanır, acınası hâldelerdir; kadınlar hep daha güçlüdür.”

Yönetmenin birlikte çalıştığı ekibe sunduğu özgürlük ortamından bahseden konuşmacılar, Bergman’ın teknik anlamda sürekli yeni bir şeyler denediğini, bu anlamda pek çok alanda sektöre öncü olduğunu belirtti. Åhlunds’un dikkat çektiği bir diğer nokta da şuydu: “Bergman’ın bütün çalışmalarına baktığımızda ne hayâl ettiyse onu yansıtmaya çalıştığını görürsünüz. Zor filmlerle tanınan bir yönetmen olmak istemedi hiç. Herkesi ilgilendiren, insani filmler yaptığını söylerdi.”

Tüm bunların yanı sıra Jannike Åhlunds, Bergman’ın 12 oyun yazdığını, ancak iyi bir oyun yazarı olmadığını ama iyi bir dramatist olduğunu söyledi; senaryolarının tiyatroya uyarlanmasına izin verdiği için eserlerinin çok kez sahnelendiğini, hatta dünyada eserleri en çok sahnelenen film yönetmenlerinden biri olduğunu belirtti.

Fotoğraf: Benek Özmez